Wszystko, co musisz wiedzieć
Evidence-based medicine (EBM)
Medycyna oparta na faktach (EBM) oznacza wykorzystanie najbardziej wiarygodnych i aktualnych danych w praktyce klinicznej. Uznaje się, że dane takie są dostarczane przez badania eksperymentalne (głównie modele zwierzęce) oraz obserwacyjne.
EBM stanowi fundament postępowania lekarskiego, bazując na aktualnych badaniach klinicznych i analizie danych medycznych. Dzięki wprowadzeniu zasad EBM w dzisiejszych czasach łatwiej jest ocenić i porównać ze sobą wyniki publikacji naukowych, a także podjąć decyzje diagnostyczne i terapeutyczne oparte na solidnych dowodach naukowych. Za najbardziej wiarygodne źródła informacji uważa się przeglądy systematyczne oraz badania kliniczne z randomizacją i próbą kontrolną.
W ramach Evidence Based Medicine, istotne jest uwzględnianie wyników badań klinicznych, metaanaliz oraz wytycznych klinicznych, co pozwala na skuteczne dostosowanie terapii do indywidualnych potrzeb pacjenta. Stosowanie zasad medycyny opartej na faktach (EBM) otwiera drzwi do skutecznego i bezpiecznego postępowania medycznego, dlatego w tej bazie wiedzy przygotowaliśmy dla Ciebie kompendium pojęć związanych z evidence-based medicine.
Czym jest Evidence based medicine?
Evidence-Based Medicine (EBM), czyli medycyna oparta na faktach – to podejście, zgodnie z którym praktykę medyczną opiera się na najlepszych dostępnych dowodach naukowych. Jest to kluczowa strategia w dziedzinie opieki zdrowotnej, mająca na celu zapewnienie pacjentom opieki wyznaczonej przede wszystkim przez badania naukowe i dowody kliniczne, a dopiero w dalszej kolejności przez autorytet eksperta lub podobne przypadki z przeszłości.
Pojęcia związane z evidence-based medicine nie należą do najłatwiejszych i często stwarzają wiele problemów. Jeżeli myślisz o pracy naukowej lub w działach medycznych (Medical Affairs) firm farmaceutycznych to poniżej znajdziesz artykuły wyjaśniające podstawowe pojęcia związane z EBM. Dowiesz się z nich np.: czym są punkty końcowe, miary efektu, model PICO, błąd systematyczny oraz organizacja Cochrane.
Przegląd systematyczny i metaanaliza
Według hierarchii dowodów naukowych (zwanej także piramidą EBM), za najbardziej rzetelne źródło wiedzy uważa się przeglądy systematyczne. Są one badaniami naukowymi, w obrębie których analizuje i ocenia się inne publikacje. Bardzo często przeglądy systematyczne zakończone są metaanalizami, czyli statystycznym sposobem oszacowania efektu. Co więcej, bardzo istotne podczas tworzenia przeglądów systematycznych, jak i metaanaliz jest bazowanie na wiarygodnych publikacjach naukowych, szczególnie badaniach klinicznych z randomizacją i próbą kontrolną (RCT). W dodatku, praktycznie każda metaanaliza jest przeglądem systematycznym, ale nie każdy przegląd musi zawierać metaanalizę.
Badania eksperymentalne
Badania naukowe możemy podzielić na dwie główne grupy: eksperymentalne i obserwacyjne. Do badań eksperymentalnych możemy zaliczyć badania populacyjne oraz kliniczne. Głównym celem badań eksperymentalnych jest wykazanie ciągu przyczynowo-skutkowego pomiędzy daną interwencją a zaistniałym efektem. Poniżej znajdziesz szczegółowe informacje na temat randomizowanych kontrolowanych badań klinicznych oraz samego procesu randomizacji i efektu placebo/nocebo.
Badania obserwacyjne
- Kolejną grupę badań epidemiologicznych stanowią badania obserwacyjne. Charakteryzują się one faktem, że osoba prowadząca badanie nie może podejmować żadnych ingerencji w jego przebieg. Ponadto, służą do oceny efektywności danej technologii medycznej (w przeciwieństwie do badań eksperymentalnych, które oceniają ich skuteczność). Badania obserwacyjne dzielimy na analityczne (kohortowe i kliniczno-kontrolne) oraz opisowe (opisy przypadków, serii przypadków oraz badania przekrojowe).
