Miary efektu (ryzyko względne, iloraz szans, NNT i NNH)
Gdy udało nam się już zebrać dane w badaniu, kolejnym etapem jest wyliczenie miar efektu. Możemy je podzielić na miary bezwzględne (np. NNT) i względne (np. ryzyko względne). Dzięki nim możemy ocenić, czy dana ingerencja medyczna przyniosła oczekiwany skutek, czy wręcz przeciwnie. Ryzyko względne Ryzyko względne (relative risk, RR) jest to iloraz prawdopodobieństwa wystąpienia określonego […]
Efekt placebo i nocebo
Placebo to substancja obojętna, nieposiadająca działania farmakologicznego. Zazwyczaj występuje w postaci tabletek lub kapsułek. Często rolę placebo pełnią cukry np. skrobia lub w przypadku roztworów sól fizjologiczna. Placebo znajduje szerokie zastosowanie w przebiegu badań klinicznych, ponieważ bardzo często podaje się je osobom należącym do grup kontrolnych. Niekiedy placebo zastępuje się konwencjonalną terapią. Szczególnie w przypadku […]
Błąd systematyczny
W badaniach naukowych możemy wyróżnić dwa główne rodzaje błędów — błąd systematyczny i losowy. O ile błędów losowych nie jesteśmy w stanie w pełni uniknąć, to błędy systematyczne możemy sprawnie niwelować przy pomocy różnych metod. Można także zauważyć zależność, że wielkość błędu losowego maleje wraz ze wzrostem liczebności próby. Co to jest błąd systematyczny? Błędem […]
Badanie przekrojowe
Wśród badań opisowych możemy wyróżnić badanie przekrojowe, opisy pojedynczych przypadków, a także serii przypadków. Wszystkie z nich łączy to, że nie posiadają grupy kontrolnej oraz umożliwiają jedynie postawienie hipotezy. Przez co, często stanowią pierwszy etap większego procesu badawczego. Czym jest badanie przekrojowe? Jak wspomniano powyżej, badanie przekrojowe (cross-sectional studies) są rodzajem badań opisowych, a oznacza to […]
Opis przypadku
Z perspektywy medycyny opartej na faktach (evidence-based medicine) uważane są za dość małowartościowe źródło informacji. Głównie ze względu na swój organiczny zakres i brak grupy kontrolnej. Pełnią jednak bardzo ważną funkcję sygnalizacyjną w momencie, gdy zostanie zauważone niepokojące zjawisko. Czym jest opis przypadku? Opis przypadku (case report) to rodzaj badań obserwacyjnych, w których nie wyróżnia […]
Badanie kohortowe
Badanie kohortowe jest to rodzaj badania obserwacyjnego, które obserwuje grupę ludzi (kohortę) przez określony okres czasu, w celu zrozumienia, jak określone czynniki wpływają na ich zdrowie, zachowanie lub inne wyniki. Badanie kohortowe stanowi jedno z podstawowych narzędzi wykorzystywanych przez epidemiologów w celu stawiania i weryfikowania hipotez o przyczynach różnych chorób. Badania kohortowe mają kluczowe znaczenie […]
Badanie kliniczno-kontrolne
Podstawowym badaniem, którego celem jest znalezienie związku przyczynowo-skutkowego jest badanie kohortowe, jednak nie zawsze może być wykorzystane. Powodem tego jest wymagany długi okres obserwacji i potrzeba zaangażowania dużej liczby osób, co rodzi ze sobą wysokie koszty. Prostszą alternatywą dla badania kohortowego jest badanie kliniczno-kontrolne. Szczególnie przydatne wydaje się ono w przypadku chorób rzadkich oraz przewlekłych, […]
Randomizacja
Randomizacja jest to metoda losowego rozdziału osób pomiędzy grupę badaną i grupę kontrolną. Umożliwia ona równomierny podział czynników zakłócających pomiędzy grupy, aby zapewnić im, jak największą jednorodność i spójność. Umożliwia także odpowiedni rozdział czynników demograficznych, klinicznych itp. Niweluje się przez to nieprawidłowości podczas wyciągania wniosków, a także ryzyko subiektywnego przyporządkowania uczestników do grup przez badaczy. […]
Randomizowane badanie kliniczne
Randomizowane badanie kliniczne, a dokładniej badanie randomizowane z grupą kontrolną (randomized controlled trial, RCT) stanowi „złoty standard” publikacji naukowych. Według hierarchii dowodów naukowych uważane są za bardzo wiarygodne źródło informacji. Ustępują miejsca jedynie przeglądom systematycznym, które są tworzone na ich podstawie i przez to, że uwzględniają wiele pojedynczych badań, dają szersze spojrzenie na dane zjawisko. […]
Punkty końcowe badania kliniczne
Punktem końcowym w badaniach klinicznych nazywamy mierzalną zmianę stanu zdrowia, która wystąpiła w wyniku interwencji medycznej lub narażenia na dany czynnik. Punkty końcowe mogą być zarówno negatywne (pogorszenie stanu zdrowia), jak i pozytywne (poprawa stanu zdrowia). Klinicznie istotne oraz zastępcze punkty końcowe Podstawowy podział punktów końcowych obejmuje ich rozdział na klinicznie istotne (pierwszorzędowe) i zastępcze […]
